Như chúng ta đã biết, hiện nay vườn Thiền hay Zen garden của Nhật Bản đang khá thịnh hành trên thế giới. Nên có rất nhiều câu hỏi được đặt ra như: Tại sao lại gọi là vườn Thiền? Vườn Thiền có ý nghĩa như thế nào? Vườn Thiền có nguồn gốc lịch sử như thế nào? Vườn Thiền được làm như thế nào?… Chính vì vậy Tạp Chí Mon Landscape hôm nay chúng tôi sẽ cùng với các bạn tìm hiểu về vườn Thiền để trả lời các câu hỏi ở trên.

Ở Việt Nam chúng ta ngày nay cũng có rất nhiều các khu vườn Thiền định nằm ở khắp mọi nơi. Vườn Thiền ở Việt Nam thì thường không có quy mô lớn, nó chủ yếu tận dụng nhưng vị trí góc chết trong căn nhà như gầm cầu thang, ban công. Ngoài ra cũng có một số vườn có quy mô lớn ở khu đô thị Ecopark, vinhomes ocean Park, Vinhomes smart city… những các khu vườn thiện này thường không thuần chất Thiền mà chúng được lai tạo cho phù hợp với điều kiện tự nhiên cũng như phong cách vườn của người Á Đông.

1, Lịch sử vườn thiền.

Như chúng ta đã biết thì phong cách sân vườn của Nhật Bản và Trung Quốc có nhiều nét tương đồng với nhau, và chúng thể hiện văn hóa tín ngưỡng của hai quốc gia này. Vườn Thiền Nhật Bản hình thành và phát triển từ thế kỷ thứ năm cho tới thế kỷ thứ tám. Khi đạo giáo Trung Quốc bắt đầu truyền bá và tạo ra tầm ảnh hưởng lớn tới con người cũng như nét đẹp văn hóa nghệ thuật của Nhật Bản. Trong thời ký này thì vườn Thiền Nhật bắt đầu hình thành một cách sơ khai, vườn Thiền chỉ đơn thuần là một cái hồ lớn được bao quanh là cây xanh mọc tươi tốt, chính giữa cái hồ là một hòn đá lớn như một hỏn đảo nó tượng trưng cho sự mới mẻ, trẻ trung mọc ra một cánh tự nhiên ở giữa hồ. Các phiến đá lớn cổ kính và trường tồn như là một sự tồn tạo vĩnh cửu từ thời kỳ này sang thời ký khác.

Từ khoảng thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ thứ 12 khi mà thủ đô của Nhật Bản chuyển đến Kyo ( Kyoto ) vào những năm 794. Vào khoảng thời gian này thì các nghệ nhân làm vườn của Nhật Bản bắt đầu thoát ra khỏi ý niệm về nghệ thuật của đạo giáo Trung Quốc và cải tiến vườn Thiền thành của riêng mình. Trong quá trình cải tiến thì vườn Thiền bị ảnh hưởng lớn từ Phật Giáo và truyền cảm hứng trong các tác phẩm vườn Thiền. Ngoài ra điều kiện tự nhiên thiên nhiên cũng ảnh hướng lớn tới quan niệm vườn Thiền của người Nhật Bản.

Vườn Thiền trong thời kỳ này bị ảnh hưởng lớn của đạo Phật chính vì vậy chính vì vậy vườn Thiền Thể hiện sâu sắc những quan niệm về sự chết chóc và tái sinh nó là một chu kỳ không bao giờ thay đổi. Các nghệ nhân làm vườn họ làm ra vườn Thiền để tạo ra một không gian trái ngược với quy luật chết chóc và tái sinh chính là sự trường tồn vĩnh cửu cảu khu vườn Thiền. Không gian cũng như âm thanh vọng lại của vườn Thiền nó làm xoa dịu đi cái quy luật tư nhiên và làm nhẹ nhơn hơn khi nghĩ về nó.

Trong khoảng thế kỷ từ thế kỷ thứ 14 tới thế kỷ thứ 16 là thời kỳ phát triển mạnh mẽ của vườn Thiền. Cảnh quan khô được làm từ cát và đá được các nghệ nhân làm vườn gọi là “Íshiti -So” hiểu đơn giản là ” Nhà sư sắp xếp Đá “. Vườn Thiền bị ảnh hưởng của Phật Giáo nên nó thường được làm ở các khu thờ tự, các thiền viện để tạo ra không gian tĩnh lặng trầm lắng, để con người chúng ta nhìn nhật lại cuộc sống một cách tích cực hơn. Và cho đến ngày nay vườn Thiền được phát triển một cánh mạnh mẽ rộng khắp trên toàn thế giới.

2, Triết lý và bản chất của vườn Thiền Nhật Bản.

Như chúng ta đã biết, vườn Thiền ở Nhật Bản cũng như các thể loại vườn khác, nó tôn thờ trọng tạo hóa và tôn thờ thiên nhiên thông qua phép ẩn dụ thông qua các chi tiết trong vườn. Mặt trời, biển cá, các vị thần được thể hiện thông qua cách bài trí sắp xếp một cách chi tiết trong vườn Thiền. Tuy nhiên về bản chất của vườn Thiền là một khu vườn để cho con người chúng ta tĩnh tâm, giác ngộ bản thân. Vườn Thiền như thể là một nới cô đọng lại thiên nhiền trong một không gian nhỏ hẹp và như thể là một chiếc cầu nối giữa thế giới tâm linh huyền bí với xã hội thực tại. Nó cũng là một không gian nhỏ và để con người ý niệm tươi sáng về cuộc sống, về xã hội.

Nếu đã là vườn Thiền thì phải đáp ứng được tính khắt khe về thẩm mỹ cũng như thoản mãn tinh thần ” Wabisabi “. Wabisabi ở đây được hiểu như là một không gian yên tĩnh, đẹp đẽ trong cõi vĩnh hằng. Điều này có vẻ kỳ lạ những vườn Thiền có sự liên quan chặt chẽ với thế giới bên kia của người đã mất.

Như một số nhà phê bình thì vườn Thiền là một loại hình nghệ thuật đỉnh cao, mà ở đó vạn vật được thu mình lại dưới nhiều tầng triết lý nhân sinh và nó cũng là sự cảm thụ vũ trụ sâu sắc nhưng nó lại thể hiện thông qua những hình ảnh tinh tế thuần khiết và tự nhiên nhất. Chính bởi thế các mẫu vật liệu có thể là khá đơn sơ nhưng để sắp xếp chúng lại với nhau không hề đơn giản, nếu không muốn nói là cực kỳ công phu và tốn kém rất nhiều thời gian. Các nghệ nhân làm vườn phải rất cẩn thận tỉ mỉ và đặc biệt khéo léo để xếp đặt những chi tiết nhỏ sao cho tự nhiên nhất nhưng chúng ẩn sâu bên trong lại mang nhiều ngữ nghĩa nhất. Có thể nói, tất cả mọi thứ trong vườn Thiền đều được chứa đựng sự bao la trong những cái nhỏ bé, sự hữu ý trong vẻ vô tình, sự công phu trong nét tinh giản.

Vườn Thiền chính là một tổng thể đầy tính thâm thúy về thẩm mỹ và tư duy mà qua mỗi con mắt nhìn của người thưởng ngoạn, sự trải nghiệm nhân sinh quan không giống nhau nên các khu vườn lại mang nhiều những ý nghĩa khác nhau. Không những vậy, trải qua mỗi một mùa trong một năm, hình hài của nó lại được “biến đổi” một cách “có chủ đích” bởi những nghệ nhân làm vườn. Đó có thể là sự thay đổi các vị trí của các tảng đá theo một trật tự chiêm tinh nào đó, hay biến hóa thành hình dáng những làn sóng sỏi nhằm miêu tả thời tiết… Dù sao đi chăng  nữa thì những ý tứ trong vườn Thiền đều được khơi nguồn từ cái vẻ ngoài giản dị và đơn sơ, tương quan với những nét tính triết lý sâu sắc phản chiếu tất thảy mọi khía cạnh của mỗi trái tim con người. Và phải chăng đây cũng là cái cách mà mỗi người chúng ta, thông qua nghệ thuật nói chung và nghệ thuật thiết kế sân vườn nói riêng tìm đến sự tĩnh tại và bình yên trong chính tâm hồn mình.

Đó là những nét tinh tế ẩn dụ sau những không gian vườn Thiền. Thực chất vườn thiện được câu tạo rất đơn giản nhưng nó lại chứa đựng nhiều ý nghĩ sâu sa bên trong. Để làm ra những không gian vườn Thiền cần những nghệ nhân am hiểu và biết cảm nhận về vườn Thiền.

Xem thêm: Tìm hiểu về sân vườn Nhật Bản.

Khách hàng có nhu cầu thiết kế thi công sân vườn vui long liên hệ: 0918 838289

Mon Landscape – Mang lại màu xanh cuộc sống!